Co oznacza współczynnik COP pompy ciepła?

Planujesz zakup pompy ciepła, a w specyfikacji technicznej widnieje tajemniczy skrót COP? Sprzedawca powtarza, że „im wyższy, tym lepiej”. Jednak warto wiedzieć, co ten skrót nam mówi o działaniu pompy ciepła. W końcu urządzenie, w które chcemy zainwestować, ma służyć przez wiele lat. COP pompy ciepła — co to znaczy i dlaczego ten wskaźnik jest tak ważny? Przedstawiamy najważniejsze informacje.

COP w prostych słowach, czyli jak wybierać pompę ciepła świadomie

COP (z ang. Coefficient of Performance) to miara efektywności pompy ciepła. Określa, ile ciepła urządzenie może wytworzyć z jednej jednostki energii elektrycznej. Jeśli COP pompy ciepła wynosi 4, to z 1 kW prądu pompa wyprodukuje 4 kW ciepła. Natomiast, gdy COP wynosi 3, to z 1 kW prądu otrzymamy tylko 3 kW ciepła. W związku z tym im wyższy współczynnik COP, tym bardziej efektywna jest praca pompy ciepła, co zwykle przekłada się na niższe zużycie energii i mniejsze rachunki za ogrzewanie.

Dlaczego COP nie zawsze jest taki sam i kiedy ten wskaźnik się zmienia?

Współczynnik COP pompy ciepła zmienia się, ponieważ jego wartość zależy od tego, na jakiej zasadzie działają pompy ciepła. Wyjaśnijmy to krok po kroku:

  • Temperatura otoczenia: pompa ciepła pobiera ciepło z powietrza, gruntu lub wody. Im zimniej jest na zewnątrz (lub w źródle ciepła), tym trudniej urządzeniu „wyciągnąć” energię, a więc COP spada.
    Przykład: powietrzna pompa ciepła przy 7°C może mieć COP 4, ale przy −10°C już tylko 2,5–3.

  • Temperatura wody w instalacji grzewczej: im wyższa temperatura, do której pompa musi podgrzać wodę (np. 55°C zamiast 35°C), tym więcej energii zużywa, więc COP jest niższy. Dlatego niskotemperaturowe systemy ogrzewania, jak podłogówka, są bardziej efektywne.

  • Rodzaj pompy ciepła: pompy gruntowe i wodne zwykle osiągają wyższy COP niż powietrzne, bo źródło ciepła jest stabilniejsze i cieplejsze zimą.

  • Warunki eksploatacji i instalacja: niewłaściwie dobrana moc pompy, zabrudzone filtry, nieizolowane rury czy wysoka temperatura ciepłej wody obniżają efektywność.

COP zmienia się, bo pompa ciepła działa w zmiennych warunkach. Im zimniejsze powietrze czy wyższa temperatura grzewcza, tym niższy współczynnik COP.

Co to oznacza, że pompa ciepła ma dobre wartości COP? 

Dla porównania, w typowych warunkach testowych (woda grzewcza 35°C):

  • pompy powietrze–woda: COP w granicach 3,5–5,

  • pompy grunt–woda: COP zwykle 4,5–5,

  • pompy woda–woda: COP osiąga nawet 5,5–6.

Jeśli instalacja wymaga wyższej temperatury (np. 55°C), te wartości spadają – czasem nawet o jedną trzecią. A jak obliczyć cop pompy ciepła? Dzieli się moc grzewczą urządzenia przez pobraną moc elektryczną. Przykład: jeśli pompa dostarcza 10 kW ciepła przy zużyciu 2,5 kW prądu, to COP = 10 ÷ 2,5 = 4.  Im wyższy COP, tym bardziej efektywna i oszczędna jest pompa ciepła.

Współczynniki COP, SCOP i SPF – co je różni?

Podczas wybierania pompy ciepła do swojego domu można się natknąć na wiele specjalistycznych współczynników. Wyjaśnijmy najważniejsze z nich:

  • COP – punktowy wynik z laboratorium.

  • SCOP – uśredniony wynik sezonowy, pokazuje jak pompa pracuje w ciągu całego roku (dużo bliższy rzeczywistości).

  • SPF – realny wynik z Twojego domu, liczony na podstawie faktycznego zużycia energii.

W praktyce: COP pomaga porównać modele, ale to SCOP najlepiej podpowiada, jakie będą rachunki za prąd.

Współczynnik COP — warto wiedzieć, dlaczego powinien być wysoki

Współczynnik COP dla pomp ciepła to proste narzędzie do oceny efektywności urządzenia. Pokazuje, ile ciepła otrzymasz z każdej jednostki prądu. Choć warto zwracać na niego uwagę, nie zapominaj o SCOP. Im wyższy COP i SCOP, tym mniej zapłacimy za ogrzewanie oraz ciepłą wodę.

FAQ - najczęściej zadawane pytania

  1. Jaki powinien być COP w pompie ciepła?

Dla ogrzewania podłogowego COP na poziomie 3,5–5 w powietrznej pompie ciepła to dobry wynik. Pompy gruntowe i wodne osiągają jeszcze wyższe wartości.

  1. Jak zwiększyć współczynnik COP w pompie ciepła?

Najważniejsze jest obniżenie temperatury zasilania i dopasowanie instalacji – im niższa temperatura wody w obiegu, tym wyższy COP.

  1. Która pompa ciepła ma najlepszy COP?

Najwyższe COP osiągają pompy woda–woda, potem grunt–woda, a najniższe powietrze–woda. Jednak to SCOP lepiej pokazuje, jak urządzenie będzie pracować w Twoim domu.